Bel Kayması Ameliyatı
Bel kayması ameliyatında genellikle tercih edilen cerrahi yöntem, birbirleri üzerinde kaymış olan iki kemiğin arasındaki kaymanın düzeltilip kemiklerin kalıcı şekilde birbirlerine kaynamasını amaçlayan, tıp dilinde spinal füzyon adını verdiğimiz ameliyat yöntemidir.
Bu ameliyat yöntemi ile kaymış olan iki omur arasına, omurların kaynamalarına yardımcı olacak bir madde (greft) koyulur ve çoğunlukla kemikler özel vidalar ve bağlantı çubuklarıyla birbirlerine sabitlenirler.
Bel Kayması Ameliyatı Hangi Durumda Yapılır?
Ameliyatsız tedavi yöntemleri birçok hastada fayda sağlasa da, aşağıdaki durumlarda ameliyat gerekebilir;
- İlaç, egzersiz, korse kullanımı gibi tedavilere rağmen hastanın ağrı şikayetlerinin geçmemesi
- Ağrıların yaşam kalitesini olumsuz yönde etkilemesi
- Ağrı ve uyuşma dışında kaslarda kuvvetsizlik, his kaybı, idrar ve dışkı fonksiyonlarında bozulma
- İleri derecede bir bel kayması olması
- Bel kaymasının hareketli olması
- Omurganın dengesinin ve duruşunun bel kayması nedeniyle bozulması, ağrı ve duruş bozukluklarının bulunması
Bel Kayması Ameliyatının Amacı Nedir?
Bel kayması ameliyatının temel amaçları şunlardır;
- Hastanın başta ağrı olmak üzere, uyuşma, kuvvetsizlik, hissizlik, duruş bozukluğu ve diğer şikayetlerini ortadan kaldırmak
- Sinirler üzerinde varolan baskıyı kaldırmak
- Omurganın denge ve sağlamlığını tekrar oluşturmak
Bel Kayması Ameliyatından Ne Beklemeliyiz?
Çoğu hastanın bel kayması ameliyatından sonra fark ettiği ilk şey eski ağrılarının kaybolması nedeniyle kendisini çok daha iyi hissettiğidir. Artık acı çekmedikleri için daha rahat nefes alabilirler.
Hastaneden ayrıldıktan sonra kendinize iyi bakmanız ve güvenli bir şekilde iyileşmeniz önemlidir. İşte size yardımcı olacak bazı ipuçları:
- Ameliyattan sonra birkaç hafta çok gerekli değilse çalışmayın ve dinlenin. Dinlenmeniz ve vücudunuzun iyileşmesine izin vermeniz daha kısa sürede normal hayatınıza dönmenize yardımcı olur.
- Kendinizi hazır hissettiğinizde muhtemelen biraz dolaşabilir, yürüyüşe çıkabilirsiniz, ancak en az üç ay boyunca ağır bir şey kaldırmayın.
- Tüm ağrı kesici ilaçlarınızı bırakana ve hızlı hareket yeteneğinizi tekrar kazanana kadar araba kullanmaktan kaçının.
- Düşmemek veya bir şeye takılmamak için gece hareket ederken dikkatli olun. Banyoda bir gece lambası veya gece uyanırsanız bir el feneri kullanmak size yardımcı olabilir.
- Ameliyattan sonra en az dört hafta (30 dakikadan fazla) uzun süre oturmaktan kaçının. Çalışıyorsanız, evden çalışmayı düşünün veya işe dönmeden önce neler yapabileceğiniz konusunda cerrahınızla konuşun. Bazı hafif ofis işlerini yapabilirsiniz, ancak neler yapabileceğiniz işinizde ne tür faaliyetlere ihtiyaç duyulduğuna bağlı olacaktır.
Bel Kayması Ameliyatında Ne Yapılır?
Bel kayması ameliyatında üç temel işlem yapılır;
- Dekompresyon adını verdiğimiz, sinir dokular üzerindeki baskının kaldırılması işlemi. Bel kaymasına bağlı olarak sıkışmış, baskı altında bulunan sinirlerin rahatlatılması amacıyla omurga kemiklerinin, eklem ve bağlarının bir kısmının çıkartılmasını gerektirir.
- Füzyon ve Stabilizasyon adını verdiğimiz, omurganın denge ve sağlamlığının tekrar oluşturulması işlemi.
- Pars Onarımı; Omurganın sağlamlığın tekrar oluşturulması için, eğer varsa omurgadaki kırık tamir edilir, kırığın kaynaması için vida ya da teller uygulanabilir.
Kaymış olan omurgalar birbirlerine kaynamaları, yapışmaları, tek bir kemik gibi hareket etmeleri için yapılan işleme füzyon adını veriyoruz. Bu amaçla kemiklerin arasına yerleştirilen greft adlı malzemeler ile birlikte halk arasında vida, platin olarak tanınan sabitleyici metalik sistemler ve kemik parçaları kullanılır.
Dekompresyon
Dekompresyon, omurgadaki sinirler üzerindeki baskıyı ortadan kaldırmayı amaçlayan bir cerrahi tekniktir. Bel kayması sonucu belde sinir sıkışması varsa, hasta belden kalça ve bacaklara yayılan uyuşma, karıncalanma veya ağrı hissedebilir. Sinir kökü üzerindeki baskıyı azaltmak ağrıyı hafifletebilir.
Dekompresyon amacıyla şu işlemler uygulanabilir;
- Laminektomi
- Foraminotomi
- Diskektomi
Laminektomi
Sıkışmış olan sinir dokularını serbestleştirmek için, laminektomi adını verdiğimiz işlem uygulanarak omurların arka kısımlarının bir bölümü ya da tamamı çıkarılabilir ve sıkışmış olan sinirler üzerindeki baskı kaldırılır.
Foraminotomi
Sinir köklerinin omurilik kanalından dışarıya çıktığı ve vücudun diğer bölgelerine gittiği intervertebral foramen adını verdiğimiz açıklığın ameliyat sırasında genişletilmesi işlemidir.
Diskektomi
Bel fıtığı ameliyatında da yapıldığı gibi, fıtıklaşmış olan disk ekleminin çıkartılmasıdır. Bel fıtığı bir siniri veya omuriliği sıkıştırırsa, disk ekleminin bir kısmının veya tamamını çıkartarak sinir üzerindeki baskı kaldırılır.
Bel kayması ameliyatı sırasında yukarıda açıkladığımız dekompresyon tekniklerinden herhangi biri veya tümü gerekli olabilir.
Füzyon ve Stabilizasyon
Birbirleri üzerinde kaymış olan iki kemiğin arasındaki kaymanın giderilip tek bir kemik halinde kaynamalarını sağlayan işlemdir. Bu şekilde hem kayma hem de iki kemik arasındaki anormal hareket ortadan kaldırılmış olur.
Omurların arasına yerleştirilen kemik greft, kaynamaya yardımcı olur. Kullanılan grevtin üzerinde zamanla yeni kemik oluşumu gerçekleşir ve iki omur birbirine kaynar.
Kaynamasını istediğimiz kemikleri kaynama işlemi gerçekleşene kadar istediğimiz pozisyonda tutmak için, kemiklere metal vidalar yerleştirilir ve vidalar bağlantı çubuklarıyla birleştirilerek kaymış olan nokta daha sağlam hale getirilir.
Pars Onarımı
Omurlardan bir tanesinde, pars interarticularis adını verdiğimiz, eklemleri birbirlerine bağlayan köprü görevi gören bölgede bir kırık varsa ve bu kırık nedeniyle belde kayma gelişmiş ise, kırılan bölgenin her iki tarafını ameliyat ile birleştirmek ve sabitlemek gerekir.
Bu ameliyat yöntemi ile, kırık kemiğin her iki tarafını birleştirmek ve omurları yerine sabitlemek için küçük teller veya vidalar kullanır.
Kemiğin kırılan kısmı çok zayıfsa ve tamamen iyileşmesi için takviyeye ihtiyaç duyuyorsa, kemiği güçlendirmek ve iyileşmesine yardımcı olmak için vücudun başka bir bölgesinden bir doku parçası alınarak bir kemik grefti kullanabilir.
Tam Kapalı Bel Kayması Ameliyatı (Endoskopik) Nedir?
Endoskopik olarak yaptığımız ameliyatlar halk arasında tam kapalı omurga ameliyatları olarak bilinmektedir. Bel kayması ameliyatları da tam kapalı yöntem ile yapılabilmektedir.
Açık olarak yapılan bel kayması ameliyatı büyük bir cilt kesisiyle yapılır. Doğal olarak bu ameliyat sırasında omurgayı çevreleyen kaslar, bağlar kesilir, ameliyat sonrasında iyileşme süresi bu nedenle uzundur ve ağrılıdır.
Endoskopik ya da Tam Kapalı yöntemle yapılan bel kayması ameliyatı ise, sadece birer santimetre genişliğinde birkaç küçük cilt kesisinden girilerek, cildi, kasları ve bağları açık ameliyatlarda olduğu gibi büyük ölçüde kesmeden, kas ve diğer dokulara zarar vermeden yapılır. Bu sayede iyileşme daha hızlı ve daha az ağrılıdır.
Endoskopik teknik ile, bel kayması ameliyatının bütün aşamaları, sinir dokularının üzerindeki baskının kaldırılması ( dekompresyon), omurlar arasına greft yerleştirilmesi, omurlara vidalar yerleştirilmesi işlemlerinin tamamı kapalı olarak yapılabilir.
Bu nedenle, iyileşme süresi daha kısadır.
Kapalı Bel Kayması Ameliyatının Avantajları Nelerdir?
Kapalı bel kayması ameliyatının avantajları;
- Ameliyat daha kısa sürer
- Daha az kanama olur
- Enfeksiyon riski daha azdır
- Ameliyat sonrasında daha az ağrı olur
- Cilt dokusuna ve diğer sağlıklı dokulara çok daha az zarar verilir
- Hastanede daha kısa süre kalınır
- Normal hayata, çalışmaya ve diğer aktivitelere daha kısa zamanda dönülür
Bel Kayması Ameliyatının Riskleri Nelerdir?
Hastaların çok büyük bir bölümü bel kayması ameliyatı sonrasında, komplikasyon olarak tanımladığımız tıbbi sorunları yaşamazlar, bununla beraber risklerin neler olduğunu bilmek hem hasta hem de cerrah açısından önemlidir. Riskleri bilmek, risklerin kontrol altında tutulması, azaltılması için önlem almak açısından da değer taşır.
Bel kayması ameliyatının olası riskleri şunlardır;
Enfeksiyon
Özellikle açık yöntemlerle yapılan ameliyatlarda enfeksiyon riski, tam kapalı yöntemlerle yapılan ameliyatlara göre daha yüksektir.
Kanama
Kanama riski de, enfeksiyon için olduğu gibi, açık yöntemlerle yapılan ameliyatlarda, tam kapalı yöntemlerle yapılan ameliyatlara göre daha yüksektir.
Omurilik veya Sinir Yaralanması
Bel kayması ameliyatlarının en önemli ve en korkulan riski, omurilik ve sinir yaralanmasıdır. Sinir dokularının yaralanmaları genellikle sinir dokusu üzerindeki baskının kaldırılması ve omurgaya yerleştirilen vidaların olması gerektiği şekilde kemik içine yerleştirilmemesi nedeniyle gelişir. Bu konuda bir yandan cerrahın tecrübesi, diğer yandan da vidalar yerleştirilirken kontrol amaçlı kullanılan röntgen sistemlerinin kalitesi önem kazanmaktadır.
Omurilik Kesesi Yırtılması ve Beyin Omurilik Sıvısı Sızıntısı
Ameliyat sırasında fark edilip tamiri yapılan omurilik kesesi yaralanmaları, eğer kesenin içerisindeki sinir lifleri zarar görmemiş ise, sorun çıkartmazlar. Küçük yaralanmalar bazen kendiliğinden de kapanabilir. Kendi kendine kapanmayan, büyük omurilik kesesi yaralanmaları, beyin omurilik sıvısının devamlı olarak kese dışına akması nedeniyle bir kist oluştururlar. Bu durumda çoğunlukla yeni bir ameliyat ile kesenin tamiri gerekir.
Vidaların Gevşemesi ya da Kırılması
Omurgaya yerleştirilen vidalarda, mekanik sorunlar nedeniyle kırılmalar görülebilir. Vidalar gevşeyip ağrılara da yol açabilir.
Kemik Greftinin Yerinden Oynaması
Omurlar arasına yerleştirilen greft, kaynama gerçekleşmeden önce yüksek derecede ve dengesiz bir yük ile karşı karşıya kalırsa yerinden oynayabilir, sinirlere baskı yapıp ağrı ya da başka sorunlara yol açabilir.
Füzyonun Yetersiz Oluşması (Psödoartroz)
Omurlar arasına yerleştirilen greft eğer bu bölgede beklenildiği şekilde bir kaynama gerçekleştiremez ise, yalancı ve hareketli bir eklem dokusu gelişebilir.
Komşu Seviyelerin Yıpranmaları
Bel kaymasının olduğu bölge yeteri kadar doğru şekilde cerrahi olarak tedavi edilmiş olsa da, bu seviyenin sabitlenerek hareketinin tamamen kısıtlanması, hareketin bir üst ve bir alt seviyelere paylaştırılması ve bu seviyelere daha fazla yük binmesi ve daha kolay yıpranmalarına yol açabilir. Bel kayması ameliyatı ile oluşturulan füzyonun üstündeki veya altındaki disk eklemlerinde dejenerasyonun meydana gelebilir.
Sonradan yıpranan seviye kararsız ve ağrılı hale gelirse, bu bölgeyi de kaynatmak için başka bir ameliyat gerekebilir.
Kan Pıhtılarının Oluşması ve Emboli Gelişmesi
Bel kayması nedeniyle ameliyat geçirilen hastalarda, ameliyat sonrasında uzun süre hareketsiz kalmak nedeniyle özellikle bacak damarlarında kan pıhtıları gelişebilir. Kan pıhtıları ender olarak dolaşım sistemi yoluyla hayati önem taşıyan diğer organlara ulaşıp önemli sorunlar çıkartabilirler. Bu nedenle bir yandan ameliyat sonrasında erken dönemde hastanın hareket etmesini sağlamak, diğer yandan da eğer erken hareket olanak dışı ise, koruma amaçlı kan sulandırıcı ilaçları kullanmaya başlamak gerekir.
Yeteri kadar deneyim sahibi olmayan ya da tıbbi altyapısı yeterli olmayan hastanelerde yapılan ameliyatlarda bel kayması ameliyatı riskleri artmaktadır.
Bel Kayması Ameliyatından Sonra İyileşme Ne Kadar Sürer?
Bel kayması ameliyatından sonra ortalama iyileşme süresi altı aydır, ancak sağlık ve aktivite seviyenizde önemli bir iyileşme fark etmeniz 1 yılı bulabilir.
Bel Kayması Ameliyatı Hakkında Merak Ettikleriniz mi Var?
Dr. Tunç Koç'a ulaşarak bilgi alabilirsiniz: İletişim