Nokta Atışı Tedavisi
Nokta atışı tedavisi olarak halk arasında tanınan işlem, tıp dilinde epidural steroid enjeksiyonu ya da transforaminal steroid enjeksiyonu olarak bilinir. Bu işlem sırasında, radyolojik kontrol altında, omurgadan çıkan sinir köklerinin çevresine lokal anestezi ilaçları ve kortizon içeren ilaçlar özel ve ince iğneler ile enjekte edilir.
Nokta atışı tedavisi, omurga kanalı içinde ya da sinirlerin omurgayı terkettikleri sinir oluğu içinde sinir kökü üzerinde baskı ve tahrişe neden olabilecek durumlarda kullanılır.
Nokta atışı tedavisinin amacı, sinirler üzerinde bulunan baskı nedeniyle gelişen ağrıları azaltmak, sinirler üzerinde bulunan tahrişi ve ödemi azaltmak ve böylece hastanın yaşam kalitesini arttırmaktır.
NOKTA ATIŞI TEDAVİSİ HANGİ HASTALIKLARIN TEDAVİSİNDE KULLANILIR?
Omurga kanalı içinde ya da sinirlerin omurgayı terkettikleri sinir oluğu içinde sinir kökü üzerinde baskı ve tahrişe neden olabilecek durumlarda kullanılır. En sık uygulama alanları;
- Bel Fıtığı, Boyun Fıtığı
- Omurga Kanalı Daralması
- Omurga Kayması
- Omurga Kireçlenmesi
- Bel Ağrısı, Boyun Ağrısı
- Omurga Ameliyatları sonrasında geçmeyen kronik ağrılar.
Nokta atışı tedavisi genellikle ağızdan alınan ya da kalçadan uygulanan tedavilerin başarısız olması durumunda kullanılır. Aynı zamanda ameliyatı riskli bulunan hastalar için veya ağrıyı kontrol altına almak için hızlı bir çözüm gerektiğinde de düşünülür.
NOKTA ATIŞI TEDAVİSİ NASIL ETKİ EDER?
Nokta atışı tedavisinde kullanılan ilaçlar, iki ana bileşenden oluşur:
Lokal Anestezikler: Bu ilaçlar, uygulandıkları bölgede hızlı bir şekilde ağrıyı geçirir, böylece hastanın kısa zamanda rahatlamasını sağlarlar.
Kortizon: Kortizon, sinirler üzerindeki ödemi ve tahrişi azaltır. Kortizonun etkisi işlemden birkaç gün sonra başlar ancak uzun vadeli bir iyileşme ve rahatlama sağlar.
Bu iki ilacın birleşimi, hem hemen etki ederek acil rahatlama sağlar, hem de uzun dönemde sinirlerin iyileşmesine yardımcı olur, böylece tedavinin etkileri kalıcı olur.
NOKTA ATIŞI TEDAVİSİNİN FAYDALARI NELERDİR?
Nokta atışı tedavisi, çok yönlü faydalar sunar:
- Ağrıyı Azaltma: Tedavi, sinir köklerindeki ağrıyı hızlı ve etkili bir şekilde azaltır.
- Tahriş ve Ödemi Giderme: Sinirler üzerindeki tahrişi ve ödemi azaltarak, uzun süreli rahatlama sağlar.
- Günlük Hareketlerde Rahatlama: Tedavi sonrası hastalar, günlük hareketlerini daha rahat yapabilir, işlevselliklerinde artış gözlemlenir.
- Tedavi Sürecini Hızlandırma: Hastalığın ilerlemesini yavaşlatarak, iyileşme sürecini hızlandırır.
- Cerrahiye Alternatif: Bu yöntem, bazı durumlarda cerrahi müdahale gerekliliğini azaltabilir veya tamamen cerrahiye bir alternatif olabilir.
- Yaşam Kalitesini Artırma: Tüm bu etkiler, hastaların genel yaşam kalitesini önemli ölçüde artırır.
AŞAMA AŞAMA NOKTA ATIŞI TEDAVİSİ
1-Hazırlık
Hasta, tedavi öncesinde bir sağlık değerlendirmesinden geçirilir. Alerjiler, kullanılan ilaçlar ve genel sağlık durumu doktora bildirilir.
Hasta, prosedür için genellikle karın üzerine yatarak uygun pozisyona getirilir.
İşlem yapılacak bölge antiseptik solüsyonlarla temizlenir ve steril bir şekilde örtülür.
2-Lokal Anestezi
İşlem bölgesine lokal anestezi uygulanır, bu da işlem sırasında oluşabilecek ağrı ve rahatsızlığı önler.
3-Görüntüleme
İşlem sırasında Floroskopi (canlı röntgen) kullanılarak iğnenin doğru bölgeye yerleştirilmesi sağlanır. Bu teknik, iğnenin omurga boyunca doğru yolda ilerlediğinden emin olmak için gereklidir.
4-İğne Yerleştirme
Lokal anestezi uygulandıktan sonra, ince bir iğne floroskopi rehberliğinde omurganın foramen vertebral adı verilen bölgesine doğru ilerletilir.
İğne, omurgada sinir kökü ile ilgili ağrıya neden olan inflamasyon bölgesine ulaşana kadar ilerletilir.
5-Kortizon ve Lokal Anestezik İlaç Enjeksiyonu
İğnenin doğru yere ulaştığı teyit edildikten sonra, inflamasyonu azaltmak ve ağrıyı hafifletmek için kortizon ve bazen ek bir anestezik ilaç enjekte edilir.
6-İşlem Sonrası
İğne çıkarıldıktan sonra, işlem yapılan bölge steril bir bandaj ile kapatılır.
Hasta, bir süre gözlem altında tutulduktan sonra eve gönderilir. Çoğu hasta, işlem gününde normal aktivitelere dönebilir.
Hasta, enjeksiyon sonrası ağrı, morarma veya enfeksiyon belirtileri açısından bilgilendirilir ve bu tür belirtiler yaşarsa doktora başvurması gerektiği konusunda uyarılır.
7-Takip
Hasta, prosedürden sonra bir takip randevusu alır. Bu randevuda, tedavinin etkinliği değerlendirilir ve gerekirse ek tedavi planlaması yapılır.
NOKTA ATIŞI TEDAVİSİ YENİ BİR TEDAVİ MİDİR?
Nokta atışı tedavisi, bazı reklamlar ve videolarda yeni ve mucizevi bir yöntem olarak tanıtılsa da, aslında yeni bir tedavi değildir. Bu tedavinin kökenleri, günümüzden yaklaşık 70 yıl öncesine, 1950'lerin ortalarına dayanmaktadır. Bu yıllarda, epidural steroid enjeksiyonları (kortizon) omurga ve sinir kökü ağrılarını hafifletmek amacıyla kullanılmaya başlanmıştır.
Nokta atışı tedavisi, epidural steroid enjeksiyonlarının bir türevi olarak geliştirilmiş ve 1980'ler ile 1990'lar boyunca popülerlik kazanmıştır. Özellikle belirli sinir kökü seviyelerindeki ağrıları hedef alarak daha etkili bir yaklaşım sunmuştur. Floroskopi (canlı X-ray rehberliği) gibi ileri görüntüleme tekniklerinin kullanımı, bu tedavinin ilacın doğru noktaya hassas bir şekilde enjekte edilmesini sağlamıştır.
Günümüzde nokta atışı tedavisi, özellikle cerrahiye alternatif olarak değerlendirilen, ağrı yönetimi ve omurga tedavisi alanında yaygın olarak kullanılan bir yöntemdir. Biz de kliniğimizde bu tedaviyi 30 yılı aşkın süredir binlerce hastaya başarıyla uygulamaktayız.
İŞLEM SONRASI İYİLEŞME SÜRESİ VE BAKIM
İyileşme Süreci
Transforaminal steroid enjeksiyonlarından sonra çoğu hasta, işlem gününde normal aktivitelerine dönebilir. Ancak, bazı hastalar işlem bölgesinde geçici ağrı veya rahatsızlık hissedebilir.
Enjeksiyonun etkisi genellikle birkaç gün içinde başlar ve birkaç hafta veya daha uzun sürebilir. Bu süreç hastadan hastaya farklılık gösterir.
Enjeksiyon Sonrası Bakım Talimatları
İşlem Yapılan Bölgeye Bakım
Enjeksiyon yapılan bölgeyi ilk 24 saat su ile temas ettirmemek kaydıyla temiz ve kuru tutun.
Ağrı Yönetimi
Doktorunuz tarafından önerilen ağrı kesicileri kullanabilirsiniz. Ağrı genellikle hafif ve geçicidir.
Aktiviteler
lk 24 saat boyunca ağır egzersizlerden ve ağır kaldırmaktan kaçının. Aktivite düzeyiniz konusunda doktorunuzdan özel tavsiyeler alın.
Buz Uygulaması
İşlem bölgesinde şişlik veya rahatsızlık hissederseniz, ilk 24-48 saat içinde bölgeye günde birkaç kez 15-20 dakika süreyle buz uygulayın.
Belirtileri İzleme
Enjeksiyon sonrası ağrının şiddetinde artış, işlem bölgesinde kızarıklık, şişlik, ısınma veya akıntı gibi enfeksiyon belirtileri görülürse derhal doktorunuza başvurun.
Egzersiz ve Fizik Tedavi
Doktorunuz, iyileşme sürecini desteklemek ve omurga sağlığınızı iyileştirmek amacıyla özel egzersizler veya fizik tedavi programı önerebilir.
NOKTA ATIŞI TEDAVİSİNİN ETKİSİ HEMEN GÖRÜLÜR MÜ?
İlk Rahatlama: Hastalar, enjeksiyondan hemen sonra genellikle ağrılarında bir rahatlama hissederler. Bu, işlem sırasında verilen lokal anesteziklerin hızlı etkisiyle ilişkilidir.
Tam Etki: Tam etki elde etmek genellikle birkaç gün sürebilir. Bu süreç, hastanın bireysel sağlık durumuna, inflamasyonun şiddetine ve kullanılan ilaçların özelliklerine bağlı olarak değişkenlik gösterir.
Etkinlik ve Süre: Tedavinin etkinliği ve etki süresi, hastanın özel sağlık durumuna ve tedavi sırasında kullanılan ilaçlara göre değişebilir.
AĞRIDA AZALMA NE ZAMAN BAŞLAR?
Başlangıç Zamanı: Ağrıda azalma, enjeksiyon yapıldıktan birkaç dakika sonra başlar. Bu hızlı rahatlama, enjekte edilen lokal anesteziklerin etkisiyle gerçekleşir.
Etki Süresi: Tedavinin etkisi, birkaç haftadan birkaç aya kadar değişebilir. Etki süresi, hastanın sağlık durumu, ağrının nedeni ve diğer kişisel faktörlere göre farklılık gösterir.
Rahatlama Süresi: Bazı hastalar tek bir enjeksiyondan uzun süreli rahatlama yaşarken, diğerleri yalnızca kısa vadeli bir iyileşme bildirir. Bu, tedavinin kişiden kişiye göre değişken etkisini yansıtır.
NOKTA ATIŞI TEDAVİSİ TEKRAR EDİLEBİLİR Mİ?
Nokta atışı tedavisi, gerektiğinde tekrarlanabilir. Ancak, tedavinin tekrarlanması için bazı önemli noktalar dikkate alınmalıdır:
Aralık Süresi: İki işlem arasında en az üç ay olması önerilir. Bu süre, tedavinin etkisinin tam olarak değerlendirilmesi ve vücudun toparlanması için gereklidir.
Yıllık Sınır: Bir yıl içerisinde üç ya da dört defadan fazla enjeksiyon yapılması önerilmez. Bu sınır, olası yan etkileri ve vücudun steroidlere olan toleransını minimize etmek amacıyla konulmuştur.
BAŞARI ORANI NEDİR?
Nokta atışı tedavisinin başarı oranı, çeşitli faktörlere bağlı olarak önemli ölçüde değişkenlik gösterebilir. Başarı oranı, genellikle %50 ile %80 arasında değişir. Bu oranlar, aşağıdaki faktörlere göre farklılık gösterebilir:
Hastanın Altta Yatan Sağlık Durumu: Hastanın genel sağlığı ve kronik koşulları, tedavinin sonucunu etkileyebilir.
Ağrının Nedeni: Ağrının kökeni, tedavinin başarısında önemli bir faktördür. Örneğin, belirli türdeki sinir sıkışmaları bu tedaviye daha iyi yanıt verebilir.
Enjeksiyonun Yapıldığı Bölge: Tedavinin uygulandığı anatomik bölge, sonuçları etkileyebilir. Bazı bölgeler tedaviye daha iyi yanıt verirken, bazıları daha az etkili olabilir.
Hastanın Genel Sağlık Durumu: Hastanın yaşam tarzı, fiziksel aktivite düzeyi ve diğer sağlık faktörleri de tedavinin etkinliğini etkileyebilir.
Tedavinin etkisi ve başarısı, kişiden kişiye değişiklik göstereceğinden, hastaların beklentilerini yönetmek ve realist olmak önemlidir. Hastaların, tedavi sürecinin olası sonuçları hakkında doktorları ile açık bir iletişim içinde olmaları önerilir.
NOKTA ATIŞI TEDAVİSİNİN RİSKLERİ VAR MIDIR?
Nokta atışı tedavisi, çok nadiren de olsa bazı riskler ve yan etkiler içerebilir:
Enjeksiyon Bölgesinde Ağrı ve Rahatsızlık: Tedavi sonrasında enjeksiyon yapılan bölgede geçici ağrı, şişlik veya hassasiyet görülebilir. Bu semptomlar genellikle tedaviden hemen sonra başlar ve birkaç gün içinde geçer.
Enfeksiyon Riski: Enfeksiyon, enjeksiyon bölgesinde nadiren de olsa gelişebilir ve işlem sırasında dikkatli sterilizasyon ile önlenebilir.
Sinir Hasarı: Çok nadir durumlarda, sinirlere enjeksiyon sırasında zarar verilebilir. Bu risk, işlemi deneyimli bir doktorun yapması ve doğru tekniklerin kullanılmasıyla kontrol edilebilir.
Kanama ve Hematom: Enjeksiyon sonrası kanama veya kan birikimi (hematom) oluşabilir. Bu genellikle hafif seyreder ve kendiliğinden iyileşir; ancak, aşırı kanama durumlarında tıbbi müdahale gerekebilir. Kan sulandırıcı ilaç kullanan hastalar için bu risk daha fazladır.
Alerjik Reaksiyonlar: Steroid ilaçlarına veya enjeksiyon sıvısının diğer bileşenlerine karşı alerjik reaksiyonlar meydana gelebilir.
Şeker Hastalığı İle İlgili Riskler: Steroid enjeksiyonları, özellikle diyabet hastalarında, kan şekeri düzeylerini etkileyebilir. Diyabetli bireyler, tedaviye başlamadan önce doktorlarına durumlarını bildirmelidir.
DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN KONULAR
Kortizon Enjeksiyonlarının Etkileri:
Kan Şekeri Düzeyleri: Kortizon enjeksiyonları, özellikle diyabet hastalarında kan şekerinde geçici bir artışa neden olabilir. Diyabet hastalarının kan şekerlerini yakından izlemeleri önemlidir.
Yan Etkiler:
- Uykusuzluk: Enjeksiyon sonrasında uykusuzluk yaşayabilirsiniz. Bu durum genellikle geçicidir.
- Yüzde Kızarıklık: İşlemden sonra yüzde kızarıklık görülebilir, bu da genellikle kendi kendine geçer.
- Ruh Hali Değişiklikleri: Nadir durumlarda, ruh hali değişiklikleri yaşanabilir. Bu yan etkiler hafif seyirli olup, zamanla düzelir.
NOKTA ATIŞI TEDAVİSİ HANGİ DURUMLARDA YAPILMAMALIDIR?
Nokta atışı tedavisi, belirli sağlık durumları ve koşullar altında uygulanmamalıdır çünkü bu durumlar hem işlemin güvenliğini hem de etkinliğini olumsuz etkileyebilir. İşlemi önerilmeyen durumlar şunlardır:
- Kas Güçsüzlüğü ve Sinir Fonksiyon Kaybı: Eğer sinir fonksiyonları kaslarda güçsüzlüğe veya idrar ve dışkı kontrolünde ciddi problemlere neden oluyorsa, bu durum acil cerrahi müdahale gerektirir.
- Enfeksiyonlar: Sistemik enfeksiyonlar veya tedavi edilecek bölgede aktif enfeksiyon varlığı, enjeksiyonun enfeksiyonun yayılmasına neden olabileceği için işlem yapılmamalıdır.
- Kanama Bozuklukları: Kanama bozukluğu olan hastalar veya kan sulandırıcı ilaç kullananlar, artmış kanama riski nedeniyle tedavi için uygun adaylar değildir.
- İlaç Alerjisi: Kortizon veya anestezi ilaçlarına karşı bilinen ciddi alerjik reaksiyonlar varsa, bu hastalara işlem yapılmamalıdır.
- Omurga Tümörleri: Omurgada tümör veya kitle varlığı, işlemin güvenli bir şekilde gerçekleştirilmesini engelleyebilir.
- Bağışıklık Sistemi Sorunları: Bağışıklık sistemini baskılayıcı tedavi gören veya önemli ölçüde baskılanmış bağışıklık sistemi olan hastalar, yüksek enfeksiyon riski nedeniyle prosedür için uygun olmayabilir.
- Hamilelik: Özellikle ilk üç ayında, hamilelik sırasında radyasyona maruz kalma riski nedeniyle bu tür prosedürler genellikle önerilmez.
- Kontrol Edilemeyen Diyabet veya Hipertansiyon: Kortizon, kan şekeri ve tansiyon üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir; kontrol edilemeyen diyabet veya hipertansiyonu olan hastalarda bu tedavi dikkatli bir şekilde değerlendirilmelidir.