Fibromyalji
Kendinizi yorgun hissetmekten artık bıktınız mı? Sabahları yatağınızdan kalkmaya haliniz yok, uzun süredir yorgun ve bitkinsiniz, vücudunuzun her yerinde yaygın ağrılar var. Neredeyse bütün kaslarınız, bütün eklemleriniz ağrıyor, uyku düzeniniz bozuldu, kendinizi güçlü hissetmiyorsunuz. Enerjiniz kalmadı, canınız hiçbir şey yapmak istemiyor, psikolojiniz bozuldu, konsantre olamıyorsunuz, unutkanlık sorunları yaşıyorsunuz…..
Milyonlarca üyesi olan fibromiyalji kulübüne hoş geldiniz.
Gün geçtikçe daha da fazla kişide gördüğümüz Fibromyalji nedir, neden ortaya çıkar, tedavisi nasıldır, tıp bilimi bu hastalık hakkında ne biliyor, hastalığın tedavisi için neler yapabiliyor?
Daha da önemlisi siz neler yapabilirsiniz, bu sevimsiz durumu nasıl yönetebilir, nasıl kendinizi daha iyi hissedebilirsiniz, eski canlı, ağrısız halinize nasıl dönebilirsiniz?
Bu soruların hepsini birlikte inceleyerek hayatınızı altüst eden bu durumla nasıl başa çıkabileceğinizi birlikte gözden geçirelim. Geminin kaptanı sizsiniz, ilaçlar ya da ameliyat değil.
Fibromyalji Nedir?
Fibromiyalji, yorgunluk, uyku, hafıza ve duygudurum sorunlarının eşlik ettiği yaygın kas-iskelet ağrılarının öne çıktığı kronik bir hastalıktır.
Hastalık hem vücudu, hem de zihni etkiler. Psikolojik gerginlik ile kas gerginliği çoğunlukla bir arada bulunur.
Hastanın yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyen bu hastalık kadınlarda daha fazla görülür, 30 ile 50 yaş arasında daha sık rastlanır.
Fibromyalji Neden Olur?
Fibromiyalji, dünya çapında milyonlarca insanı etkileyen bir hastalık olmasına rağmen, bu hastalığın nedenleri ve altında yatan mekanizma hala belirsizdir ve tartışma konusu olmaya devam etmektedir. En yaygın teorilerin viral enfeksiyon, genetik ve çevresel faktörleri öne sürmesine rağmen, fibromiyaljinin nedeni hakkında bir fikir birliği yoktur.
Fibromyaljinin altında yatan mekanizma iyi tanımlanamamasına rağmen, mevcut çalışmalar merkezi sinir sistemi ve ilişkili nöroendokrinolojik sistemlerde düzensizliklere işaret etmektedir. Daha sade bir deyişle, Fibromiyalji, beyin, omurilik ve sinirler arasındaki ağrı yollarını etkileyerek daha hassas hale getirir, beynin ağrıyı algılama eşiğini düşürür, ağrının çok daha fazla ve uzun süre hissedilmesine neden olur. Fibromyalji, sinirleri ve kasları etkileyerek vücudun değişik bölgelerinde ağrı, aşırı yorgunluk, uyku sorunları ve hafıza sorunlarına neden olur.
Fibromiyalji genellikle bir otoimmün bozukluk olarak kabul edilir, çünkü bağışıklık sisteminiz arızalandığında ve vücudunuzun kendi doku ve organlarına saldırdığında ortaya çıkan diğer bağışıklık sistemi (otoimmün) hastalıklarla aynı özelliklerin çoğuna sahiptir.
Bazı nedenlerle, fibromyalji görülmesi riskinin daha fazla olduğu düşünülmektedir. Bunlar arasında;
- Genetik nedenler
- Romatizmal hastalıklar, enfeksiyon hastalıkları
- Duygusal veya fiziksel istismar
- Travma sonrası stres bozukluğu
- Kaygı ve depresyon gibi psikolojik sorunlar
- Hareketsiz yaşantı
Fibromyalji Belirtileri Nelerdir?
Fibromiyalji, esas olarak kasları, tendon adını verdiğimiz bağları etkileyen ve ağrı, yorgunluk ve depresyonun eşlik ettiği bir hastalıktır. En çok görülen belirtiler şunlardır;
- Yoğun kas ağrıları, kaslarda gerginlik hissi ve uyuşma
- Vücudun bazı noktalarında ağrılı noktalar
- Yorgunluk hissi
- Dikkat ve konsantrasyon sorunları
- Uyku sorunları
- Gerginlik, huzursuzluk ve endişe hissi
Fibromyalji Nasıl Teşhis Edilir?
Çoğu zaman tanı koyulması pek de kolay olmayan, geciken, yeterince anlaşılamayan fibromyalji, özellikle yaygın kas ve eklem ağrılarına yol açar.
Fibromyalji tanısı koyabilmek için hiçbir laboratuvar testi yoktur, hiçbir radyolojik incelemede anormal bir bulgu görülmez. Tanı tamamen hastanın şikayetleri ve muayene bulgularına dayanarak koyulur.
Doktorunuz, şikayetlerinize yol açabilecek başka hastalıkları ayırdetme amacıyla sizden bazı kan testleri ve radyolojik incelemeler isteyebilir. Özellikle tiroid hastalıkları ve romatizmal hastalıkların şikayetlerin nedeni olup olmadığı, hormon testleri ve kanda yapılacak romatizma testleri ile araştırılmalıdır.
Bir hastada fibromyalji tanısını koyabilmemiz için şu koşullar gereklidir;
- En az üç aydır yaygın ağrılar bulunmalı
- Vücudun en az üç bölgesinde ağrı olmalı (kol, bacak, boyun, sırt, bel, …)
- Bel bölgesinden hem daha yukarıda hem de daha aşağıda ağrılı bölgeler bulunmalı
- Ağrı vücudun her iki tarafında da bulunmalı
- Diğer kronik ağrı nedenleri dışlanabilmelidir
Fibromyalji Tedavisi Nedir?
Fibromyalji için kesin ve kalıcı tek bir tedavi yöntemi yoktur, ilaç tedavisi, egzersizler, stres kontrolü, beslenme alışkanlıklarının düzenlenmesi gibi tedavilerin hep birlikte kullanılması gerekir.
Duloksetin ve Milnasipran
Fibromyalji tedavisinde kullanımı onaylanmış depresyon giderici ilaçlardır. Antidepresan ilaçlar, kaygı ve stres bozukluklarını gidererek sadece psikolojik gerginliği değil, aynı zamanda bu nedenle gelişen kas gerginliğini de azaltmayı amaçlarlar. Her iki ilacın da, sadece depresyon giderici değil, fibromyalji kaynaklı ağrıların giderilmesi için de faydalı olduğu bilinmektedir.
Pregabalin Adlı Madde
Fibromyalji nedeniyle gelişen ağrının azaltılması ve günlük hayattaki hareketlerin daha kolay yapılabilmesi amacıyla kullanılır.
Ağrı Kesici ve Kas Gevşetici İlaçlar
Tedavinin başlangıcında, ağrı kontrolü için kullanılabilir. Kuvvetli ağrı kesicilerin uzun vadede tedaviye önemli bir faydaları olmadığı ve bağımlılık oluşturabilme riskleri nedeniyle tedavide yerleri yoktur.
D Vitamini Seviyesi
Fibromyalji hastalarının bir bölümünde normalden daha düşüktür. Basit bir kan testi ile D vitamini seviyesinin ölçülmesi ve gerekli ise takviyesi, tedaviye yardımcı olacaktır.
Düzenli Egzersiz
Fibromyalji tedavisinde en büyük silahımızdır. Doktorunuz size ağrı kesici ya da depresyon kontrolü için hangi ilacı verirse versin, düzenli egzersizler ile kaslarınızı devamlı olarak çalıştırmazsanız, tedavinin başarısı düşük kalacaktır. Düzenli egzersiz, tedavinin anahtarıdır. Düzenli yapılacak egzersizler bir yandan kasların gevşemelerini ve güçlenmelerini sağlayacak, diğer yandan da vücutta endorfin adını verdiğimiz, vücudun salgıladığı doğal ağrı kesici ve antidepresan özellikleri olan maddenin salgılanmasına yardımcı olarak ağrı ve stres kontrolüne destek olacaktır.
Her gün en az 30 dakika düzenli yürüyüş yapmanız önerilmektedir. Yürüyüşe alternatif olarak, yüzme, bisiklet, pilates ve diğer aerobik egzersizler önerilir.
Uyku düzeni fibromyalji tedavisinde çok önemlidir. Sağlıklı bir uyku, kas gevşemesine yardımcı olur. Uyku sorunu olan hastalar için, uyku düzenini oluşturmak ilaç kullanılması ile birlikte, her gün düzenli biçimde aynı saatte yatağa gitmeleri önerilmektedir.
Yukarıda saydığımız ve etkinlikleri onaylanmış tedaviler dışında, masaj, yoga ve benzeri kas gevşetici uygulamalar da fibromyalji tedavisine destek olabilirler.